Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Δίκτυα Γεωπάρκων
Logo

Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων

Το Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων ιδρύθηκε με στόχο τον συντονισμό των ενεργειών και δράσεων των περιοχών που έχουν αναγνωρισθεί ως Γεωπάρκα στην Ελλάδα, μεταξύ των οποίων είναι και το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (2000), το οποίο αργότερα επεκτάθηκε σε ολόκληρο το νησί της Λέσβου (2012).

Ο σκοπός της ίδρυσης του Φόρουμ είναι ο συντονισμός και η προβολή των Ελληνικών Γεωπάρκων, καθώς και η ενίσχυση των προσπαθειών για την ανάδειξη των γεωλογικών μνημείων και θέσεων της γεωλογικής και γεωμορφολογικής κληρονομιάς της Ελλάδας.

Οι δράσεις του Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων περιλαμβάνουν  πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη και αναγνώριση των Γεωπάρκων σε εθνικό επίπεδο, όπως επίσης και τη στήριξη και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων και του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων με δράσεις.

Περισσότερα: Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων

 

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2000, από τέσσερις φορείς που διαχειρίζονται περιοχές γεωλογικών φυσικών μνημείων:

  • Reserve Geologique de Haute-Provence (Γαλλία)
  • Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου (Ελλάδα)
  • Geopark Gerolstein/Vulkaneifel (Γερμανία)
  • Maestrazgo Cultural Park (Ισπανία)

Σκοπός του Δικτύου είναι η συνεργασία, η ανταλλαγή πρακτικών και εμπειριών και η από κοινού δράση για την προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς της Ευρώπης, η αξιοποίηση και ανάδειξη των γεωλογικών φυσικών μνημείων και η συμμετοχή σε αυτό των σημαντικότερων γεωλογικών μνημείων του Ευρωπαϊκού χώρου.

Στόχος του Δικτύου είναι επίσης η επιστημονική συνεργασία μεταξύ των φορέων που διαχειρίζονται τα γεωλογικά μνημεία για την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού και η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των περιοχών των Γεωπάρκων μέσω του Γεωτουρισμού.

Τον Απρίλιο του 2001 υπογράφηκε επίσημη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ του Δικτύου και της UNESCO, η οποία συμμετέχει στη Διοικούσα Επιτροπή και στη Συμβουλευτική Επιτροπή που αποτελούν τα δύο όργανα λήψεως αποφάσεων του Δικτύου. Τα μέλη του  Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων είναι  κάτοχοι του διακριτικού σήματος «European Geopark» το οποίο έχει κατοχυρωθεί σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Δίκτυο συντονίζει η Συντονιστική Επιτροπή (Coordination Committee) με έδρα στο Réserve Géologique de Haute – Provence, η οποία λειτουργεί σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη. Η Συντονιστική Επιτροπή, αποτελούμενη από δύο αντιπροσώπους από κάθε μέλος-διαχειριστή, συνεδριάζει σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να εξετάζει την πρόοδο του Δικτύου.

Στα πλαίσια του Δικτύου έχει συγκροτηθεί Συμβουλευτική Επιτροπή για τα Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα (Advisory Group), αποτελούμενη από δύο ειδικούς από κάθε γεωγραφική ζώνη που έχει συμμετάσχει ιδρυτικά στο δίκτυο και ένα εκπρόσωπο της UNESCO. Οι δύο ειδικοί θα πρέπει να είναι αναγνωρισμένοι ως τέτοιοι στο πεδίο της αειφόρου ανάπτυξης που βασίζεται στον γεωτουρισμό καθώς και στην προστασία και ανάδειξη της γεωλογικής κληρονομιάς.

Η Συντονιστική Επιτροπή του Δικτύου εξετάζει αιτήσεις υποψηφίων προκειμένου να απονείμει το σήμα «Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο» και είναι αποκλειστικά υπεύθυνη να απονέμει τον ως άνω τίτλο στην υποψήφια για ένταξη περιοχή.

Η Συντονιστική Επιτροπή του Δικτύου συμφωνεί να εξασφαλίσει τη δημιουργία και την μεγαλύτερη δυνατή διεύρυνση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων και των συνεργαζόμενων μελών.

Ως Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο, σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη, ορίζεται μια περιοχή, η οποία διαθέτει ιδιαίτερα στοιχεία γεωλογικής κληρονομιάς και έχει εκπονήσει και εφαρμόζει μια στρατηγική βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης η οποία υποστηρίζεται από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προώθησή της.

Τα κύρια χαρακτηριστικά σε ένα Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο είναι:

  1. Πρέπει να έχει ξεκάθαρα όρια και αρκετή επιφάνεια που να επιτρέπει μια πραγματική βιώσιμη ανάπτυξη. Περιλαμβάνει έναν σημαντικό αριθμό θέσεων γεωλογικού ενδιαφέροντος, με κριτήρια την επιστημονική σημασία, τη σπανιότητα, την αισθητική έλξη και την εκπαιδευτική τους αξία. Η πλειοψηφία των θέσεων ενδιαφέροντος στην περιοχή ενός Ευρωπαϊκού Γεωπάρκου πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικές της γεωλογικής κληρονομιάς, αλλά μπορεί να έχουν επίσης αρχαιολογικό, οικολογικό, ιστορικό ή πολιτιστικό ενδιαφέρον.
  2. Οι θέσεις ενδιαφέροντος σε ένα Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο πρέπει να συνδέονται μεταξύ τους σε ένα οργανωμένο δίκτυο και να υποστηρίζονται από μέτρα προστασίας και διαχείρισης. Σε ένα Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο δεν επιτρέπονται πρακτικές που προκαλούν καταστροφή ή πώληση γεωλογικών αντικειμένων.
  3. Πρέπει να διαθέτει ένα οργανωμένο φορέα διαχείρισης ο οποίος να είναι σε θέση να επιβάλει πολιτικές προστασίας και ανάδειξης της γεωλογικής κληρονομιάς και βιώσιμης ανάπτυξης στην περιοχή του.
  4. Συμβάλει ενεργά στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής του, μέσα από την ανάδειξη της ταυτότητας του που συνδέεται με την γεωλογική κληρονομιά και έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη του Γεωτουρισμού. Με τον τρόπο αυτό επηρεάζει τις συνθήκες ζωής των κατοίκων της περιοχής και το περιβάλλον. Στόχος του είναι να δώσει τη δυνατότητα στους κατοίκους να συνειδητοποιήσουν τις αξίες της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και να συμμετέχουν ενεργά στην πολιτιστική αναζωογόνηση του συνόλου της περιοχής.
  5. Αναπτύσσει, εξελίσσει, πειραματίζεται και προωθεί μεθόδους για την προστασία και ανάδειξη της γεωλογικής κληρονομιάς.
  6. Υποστηρίζει την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την εκπαίδευση και ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας σε διάφορους κλάδους των γεωεπιστημών, την αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και των πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης.
  7. Πρέπει να εργάζεται στα πλαίσια του Δικτύου των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, ώστε να συμβάλει στη συνοχή και δυναμική του. Πρέπει να συνεργάζεται με τοπικές επιχειρήσεις ώστε να προωθεί και να υποστηρίζει τη δημιουργία νέων προϊόντων που σχετίζονται με τη γεωλογική κληρονομιά, σε ένα πνεύμα συμπληρωματικότητας με τα άλλα μέλη του Δικτύου.

Περισσότερα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων

 

Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων

Στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της Unesco και το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων εντάχθηκε ολόκληρο το νησί της Λέσβου, επεκτείνοντας τα όρια του υπάρχοντος Γεωπάρκου Απολιθωμένου Δάσους σε όλη τη Λέσβο. Η απόφαση ένταξης του ΓΕΩΠΑΡΚΟΥ ΛΕΣΒΟΥ επικυρώθηκε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Γραφείου Γεωπάρκων της UNESCO στα πλαίσια του 11ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Γεωπάρκων που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή Arouca της Πορτογαλίας, από 19 έως 21 Σεπτεμβρίου 2012.

Το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO μετά και την ένταξη των νέων μελών αριθμεί πλέον 147 Γεωπάρκα από 41 χώρες από όλο τον κόσμο.

Η UNESCO, σε συμφωνία με το πρόγραμμα δράσης που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνδιάσκεψη στην 29η και 30η Συνεδρίασή της (Νοέμβριος 1997 και Νοέμβριος 1999) επέκτεινε τις δραστηριότητές της στο Πρόγραμμα “Γεωπάρκα”, για να προωθήσει τη δημιουργία ενός Παγκόσμιου Δικτύου επιλεγμένων περιοχών απ΄ όλο τον κόσμο, εντάσσοντας τη διατήρηση των εξαιρετικών δειγμάτων της γεωλογικής κληρονομιάς της Γης σε μια στρατηγική για περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη.

Στις 13 Φεβρουαρίου 2004 παρουσιάσθηκε η ίδρυση του Συντονιστικού Γραφείου της UNESCO για το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων, το οποίο λειτουργεί με έδρα το Πεκίνο.

Ως Γεωπάρκα χαρακτηρίζονται από την UNESCO, περιοχές οι οποίες διαθέτουν εξέχουσα και ιδιαίτερη γεωλογική κληρονομιά. Ένα Γεωπάρκο περικλείει σημαντικό αριθμό γεωτόπων με ιδιαίτερη σημασία ως προς την ποιότητα, την σπανιότητα, την επιστημονική και την εκπαιδευτική αξία τους και την αισθητική έλξη που προκαλούν. Η πλειοψηφία των θέσεων που παρουσιάζονται στην περιοχή ενός Γεωπάρκου πρέπει να είναι τμήμα της γεωλογικής κληρονομιάς αλλά μπορεί να έχουν επίσης αρχαιολογικό, οικολογικό, ιστορικό ή πολιτιστικό ενδιαφέρον. Ένα Γεωπάρκο πρέπει να διαθέτει σαφώς καθορισμένα όρια και ικανή έκταση ώστε εντός της έκτασης του να μπορούν να δημιουργηθούν οικονομικές δραστηριότητες ικανές να στηρίξουν μια πραγματική τοπική οικονομική ανάπτυξη.

Ένα Γεωπάρκο της UNESCO έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

  1. Διαθέτει ένα σχέδιο διαχείρισης, ικανό να υποστηρίζει τη βιώσιμη κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη, πιθανότερα  βασισμένο στο γεωτουρισμό.
  2. Εφαρμόζει και προωθεί μεθόδους για τη διατήρηση και ανάδειξη της γεωλογικής κληρονομιάς και παρέχει δυνατότητες για εκπαίδευση σε ποικίλους κλάδους των γεωεπιστημών καθώς και σε ευρύτερα περιβαλλοντικά θέματα.
  3. Λειτουργεί με τη συνεργασία  κρατικών αρχών, τοπικών κοινοτήτων και ιδιωτών.
  4. Αποτελεί μέρος ενός παγκόσμιου δικτύου το οποίο επιδεικνύει και μοιράζεται τις βέλτιστες πρακτικές για τη διατήρηση της κληρονομιάς της Γης και την εντάσσει στις στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης.
  5. Τα γεωπάρκα είναι περιοχές εντός των οποίων η γεωλογική κληρονομιά της Γης περιφρουρείται και διαχειρίζεται βιώσιμα.

Η UNESCO θεωρεί ότι η επιτυχία της πολιτικής προστασίας και διατήρησης της γεωλογικής-γεωμορφολογικής κληρονομιάς μπορεί να κατορθωθεί μόνο μέσα από την ισχυρή τοπική εμπλοκή. Έτσι οι προτάσεις για την αναγνώριση των γεωπάρκων πρέπει να προέρχονται από τις τοπικές κοινότητες και τις τοπικές αρχές μόνο με την ισχυρή δέσμευση για ανάπτυξη και εφαρμογή ενός διαχειριστικού σχεδίου, που θα καλύπτει τις οικονομικές ανάγκες του τοπικού πληθυσμού ενώ θα προστατεύει το τοπίο στο οποίο ζει. Αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί ένα μέσο για διεθνή αναγνώριση σημαντικών γεωλογικών θέσεων.

Περισσότερα: Global Geoparks Network