Διεθνής Συνάντηση : Διαχείριση και ανάδειξη γεωλογικής κληρονομιάς στη Λέσβο - Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO

Με συμμετοχή κορυφαίων επιστημόνων από 12 χώρες πραγματοποιήθηκε με επιτυχία διεθνής συνάντηση με θέμα «Ανάδειξη γεωμνημείων προστατευόμενων περιοχών της Λέσβου» για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του Υποέργου 5 της Πράξης «Δράσεις ανάδειξης προστατευόμενων περιοχών της Λέσβου» που οργάνωσε το απόγευμα από 12 έως 14 Ιουνίου 2023 το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου στη Λέσβο.

Στην συνάντηση συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες καθηγητές Παναπιστημίων και διευθυντές φορέων διαχείρισης Γεωπάρκων μεταξύ των οποίων ο Καθ. Νικόλαος Ζούρος, Διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, ο Καθ. Xiaochi Jin - Κινεζική Ακαδημία Επιστημών Κίνα, ο Καθ. Ibrahim Komoo –Πανεπιστήμιο Teriganu Μαλαισία, ο Δρ. Guy Martini – Πρόεδρος Συμβούλιου Παγκόσμιων Γεωπάρκων UNESCO Γαλλία, Γενικός Γραμματέας, η κα. Kristin Rangnes – Διευθύντρια Γεωπάρκου Gea Norvegica, Νορβηγία,  ο κ. Driss Achbal – Συντονιστής Δικτύου Γεωπάρκων Αφρικής και διευθυντής Γεωπάρκου M’Goun Μαρόκο,  ο Δρ. John Calder – Συντονιστής Γεωπάρκων Καναδά επιστημονικός υπεύθυνος Γεωπάρκου Cliff of Fundy,  η Δρ. Marie-Luise Frey- Συμβούλιο Παγκόσμιων Γεωπάρκων UNESCO Γερμανία, η κα. Kana Furusawa- Συντονίστρια Ιαπωνικού Δικτύου Γεωπάρκων, ο Καθ. Artur Sá – Πανεπιστήμιο Αlto Duro,  Πορτογαλία, ο Καθ. Jianping Zhang από το Πανεπιστήμιο Γεωεπιστημών του Πεκίνου Κίνας καθώς και επιστήμονες και μεταπτυχιακοί φοιτητές  από της Ελλάδα και  το εξωτερικό.

Στην έναρξη της συνάντησης ο Καθηγητής Νικόλαος Ζούρος, Διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου αναφέρθηκε στα έργα ανάδειξης των απολιθωματοφόρων θέσεων που έχουν προκύψει από μεγάλα δημόσια έργα στη Δυτική Λέσβο ως καλή πρακτική για περιοχές με πλούσια γεωλογική κληρονομιά που έχουν ενταχθεί στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων UNESCO. Ειδικότερα οι δράσεις ανάδειξης εστιάζονται στη δημιουργία οργανωμένων υποδομές προκειμένου να αναπτυχθούν εναλλακτικές τουριστικές δραστηριότητες, οι οποίες να εστιάζονται στην προστασία και ανάδειξη των απολιθωμάτων και στην προσέλκυση επισκεπτών με προφανή πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στις δράσεις που υλοποιήθηκαν στην προστατευόμενη περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους, στην διεθνή προβολή των ευρημάτων από τα διεθνή δίκτυα που συμβάλει στην ανάδειξη της φυσικής κληρονομιάς της Λέσβου καθώς και στα αναμενόμενα αποτελέσματα τους τα οποία παράλληλα με την προστασία της φύσης συμβάλλουν θετικά στην τοπική ανάπτυξη.

Στα πλαίσια της εκδήλωσης ο κ. Ηλίας Βαλιάκος επικεφαλής του Τμήματος  Ερευνών του Μουσείου παρουσίασε αναλυτικότερα στις δράσεις που έχουν υλοποιηθεί και η κα Κ. Μπεντάνα επικεφαλής του Τμήματος Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων αναφέρθηκε στις δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαιδευτικές δράσεις που υλοποιούνται και υπογράμμισαν τον αναπτυξιακό ρόλο των δράσεων ανάδειξης του Απολιθωμένου Δάσους στην περιοχή της δυτικής Λέσβου και τα οφέλη για την τοπική ανάπτυξη.

Την δεύτερη ημέρα της συνάντησης οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν στα έργα που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις ανάδειξης προστατευόμενων περιοχών της Λέσβου» στην προστατευόμενη περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους, καθώς και Υγρότοπους της Δυτικής Λέσβου. Κατά την διάρκεια της επίσκεψης στις  δήλωσαν ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι τόσο από τον μεγάλο πλούτο των απολιθωμένων ευρημάτων όσο και κυρίως από τις δράσεις που έχουν υλοποιηθεί για την προστασία και την  ανάδειξή τους, την πρόσβαση των επισκεπτών, και την απήχηση που έχουν οι δράσεις αυτές  για την προβολή της φυσικής κληρονομιάς της Λέσβου.

Χαρακτήρισαν μάλιστα τις παρεμβάσεις που έχουν υλοποιηθεί ως ένα από τα καλύτερα παραδείγματα σε παγκόσμιο επίπεδο δράσεων ανάδειξης και προστασίας απολιθωματοφόρων περιοχών.

Παράλληλα, οι συμμετέχοντες επισκέφτηκαν επιλεγμένους υγρότοπους της δυτικής Λέσβου και τον υγρότοπο της Καλλονής όπου είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε δράσεις παρατήρησης πουλιών και να γνωρίσουν την μοναδική ορνιθοπανίδα της Λέσβου.

Αναλυτική παρουσίαση των δράσεων που υλοποιούνται

Τα τελευταία χρόνια έχει έρθει στο φως σημαντικός αριθμός απολιθωμάτων κατά τις εργασίες κατασκευής του οδικού άξονα Καλλονής Σιγρίου και κατά τις εργασίες για την αντικατάσταση των ανεμογεννητριών του Αιολικού πάρκου στην περιοχή Ακρόχειρας Σιγρίου. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν ριζικά συστήματα δένδρων, απολιθωμένους κορμούς, κλαδίσκους και φυλλοφόρους απολιθωματοφόρους ορίζοντες και τα οποία πρόκειται να διατηρηθούν in situ.

Λόγω της σημασίας και της σπανιότητας των ευρημάτων, των ιδιαίτερων γεωλογικών χαρακτηριστικών των σχηματισμών αλλά και των ιδιαίτερα αυξημένων κινδύνων φθοράς και της ανάγκης προστασίας ιδιαίτερα των πλέων ευαίσθητων θέσεων, υποβλήθηκε πρόταση χρηματοδότησης στο ΕΣΠΑ – ΠΕΠ Β. Αιγαίου 2014-2020.

Στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις ανάδειξης προστατευόμενων περιοχών της Λέσβου» υλοποιήθηκαν δράσεις για τη διατήρηση, προστασία και ανάδειξη των στοιχείων της φυσικής κληρονομιάς και η ανάπτυξη δραστηριοτήτων, τα οποία αναμένεται να συμβάλουν στην τουριστική ανάπτυξη μέσω της προώθησης ειδικών μορφών τουρισμού.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο του Υποέργου 1 αναβαθμίσθηκαν σημαντικά οι υποδομές στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους στη θέση «Μπαλή Αλώνια» του Διατηρητέου Μνημείου της Φύσης «Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου»,  με στόχο την προστασία των απολιθωματοφόρων θέσεων, τη διευκόλυνση μετακίνησης των επισκεπτών στους υπαίθριους χώρους των εκθεμάτων και την ασφάλεια των επισκεπτών. Παράλληλα εκτελέστηκαν εργασίες για την κατασκευή Τοιχίων – Πεζόδρομων, Μεταλλικών Εξωτερικών Περιφράξεων, Υδροδότηση, Ανακαίνιση Τουαλετών (wc), ξυλοκατασκευές.

Στο πλαίσιο του Υποέργου 2 «Ανάδειξη και αξιοποίηση απολιθωματοφόρων θέσεων από την εκτέλεση μεγάλων δημόσιων έργων στην περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου πραγματοποιήθηκαν εργασίες ανάδειξης και συντήρησης των απολιθωμάτων. Κατόπιν πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις και καταγραφές διαστάσεων, θέσεων και λοιπών πληροφοριών σχετικών με τα ευρήματα και ακολούθησε εισαγωγή αυτών στη βάση δεδομένων του Μουσείου. Για την έρευνα και την εξαγωγή επιστημονικών συμπερασμάτων το ΜΦΙΑΔΛ προμηθεύτηκε ειδικό τριοφθάλμιο πολωτικό μικροσκόπιο

Με το Υποέργο 3 θα πραγματοποιηθεί προμήθεια οχημάτων για την φύλαξη της προστατευόμενης περιοχής και την διευκόλυνση κίνησης ατόμων με ειδικές ανάγκες στο Απολιθωμένο Δάσος

Παράλληλα, το Υποέργο 4 «Δράσεις ευαισθητοποίησης για περιοχές NATURA 2000 με έμφαση στους υγροτόπους της Λέσβου», όπου από το εξειδικευμένο προσωπικό του Μουσείου πραγματοποιήθηκαν ημερίδες και εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης, παρουσιάσεις και εκπαιδευτικές δράσεις για σχολεία, δράσεις ορνιθοπαρατήρησης σε περιοχές φυσικού ενδιαφέροντος με τη συμμετοχή σχολείων αλλά και πολιτών,  πολλές επισκέψεις παρατήρησης φύσης σε υγρότοπους, αλλά και πραγματοποίηση ημερίδων σε οικισμούς της Λέσβου.

Η Πράξη «Δράσεις ανάδειξης προστατευόμενων περιοχών της Λέσβου» έχει ενταχθεί στο Ε.Π. «Βόρειο Αιγαίο 2014-2020» (κωδικός MIS: 5070610) και υλοποιείται στα πλαίσια της Πρόσκλησης 44 για έργα του άξονα προτεραιότητας 8 «Αειφόρος Ανάπτυξη και ποιότητα ζωής στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου».